Od Donbasu przez Naddniestrze, Abchazję i Osetię Południową aż po GĂłrski Karabach. Mieszkańcy postsowieckich państw nieuznawanych od ponad ćwierć wieku padają ofiarą wielkiej mocarstwowej polityki. Tomasz Grzywaczewski wyruszył w podrĂłż po tych widmowych republikach. Opisał procesy historyczne i wielką politykę. Wyjeżdżając do GĂłrskiego Karabachu w 2015 roku, nie przypuszczał, że już w rok pĂłźniej dojdzie tam do niespotykanej od dwĂłch dekad eskalacji konfliktu. Będąc zimą 2015 roku na froncie pod Donieckiem, nie podejrzewał, że obserwuje pierwszy akt długotrwałej uśpionej wojny. Widział natomiast, jak w cieniu nieustających konfliktĂłw toczy się codzienne życie. Ta książka to osobiste historie tych, ktĂłrzy ćwierć wieku po upadku sowieckiego imperium marzą o normalności, o posiadaniu paszportĂłw, ktĂłre pozwolą im swobodnie podrĂłżować, o walucie, ktĂłra ma jakąś wartość, i o reprezentacjach startujących w mistrzostwach i igrzyskach na takich samych prawach jak inni - pod własnymi barwami. A przede wszystkim marzą o pokoju.

U Żadana koniec znanego świata okazuje się wstępem do naprawdę długiego koszmaru. Pasza - trzydziestopięcioletni nauczyciel, mruk, idealista - musi odebrać z internatu siostrzeńca i wrĂłcić z nim do domu. Byłoby to może łatwe, gdyby nie wojna. Jakoś rok temu przywieźli ją ze sobą ci dziwni ludzie, od ktĂłrych czuć prochem, tytoniem i smarem. MĂłwią w tym samym języku, w ktĂłrym mĂłwi Pasza, ale też w państwowym, ktĂłrego Pasza uczy. Najpierw widywano ich w telewizji, pĂłźniej na ulicach. Potem kraj został znienacka anulowany, a na jego miejsce podstawiono zrujnowane industrialne przedmieścia, opustoszałe wioski i miasto widmo, w ktĂłrym grasują okupanci, płoną bloki i trwa kanonada. Z tej pułapki można się wymknąć tylko cudem lub za cenę ogromnego upokorzenia. Albo w trumnie.

Wyobraźcie sobie Drogę Cormaca McCarthy’ego, tyle że osadzoną w zimowym wojennym Donbasie. To jest właśnie Internat.